کوچینگ سلامت چیست؟ (what is Health Coaching)

همانطور که کوچ های ورزشی میتوانند به ورزشکاران برای پیشرفت و توسعه مهارت هایشان کمک کنند، کوچ سلامت هم میتواند به هر فردی برای بهبود شرایط فردی و زندگی اش کمک کند، حتی اگر شرایط جسمانی و یا بیماری به خصوصی داشته باشد. فرآیند کوچینگ سلامت همچون گفتار درمانی است که در آن دو فرد با مکالمه با یکدیگر، ایده و افکار خود را مطرح می کنند؛ اما تفاوتی که دارد این است که مراجعه کننده و یا کوچی در جایگاه راننده نشسته است. او خود باید اهدافش و سپس راهکارهایی را برای رسیدن به آن اهداف مشخص کند.

عموما افراد تمایل دارند تا از کمک کوچ سلامت در زمینه های مختلف بهداشتی مثل کاهش وزن، کاهش استرس، مدیریت بیماری خاص و یا مزمن، بهبود رژیم غذایی، ورزش، ترک سیگار، ترک اعتیاد و مدیریت و یا سازگاری با اتفاقاتی چون حملات قلبی، استفاده کنند. در حقیقت موارد مشترکی بین آن چه که یک کوچ سلامت و یک لایف کوچ انجام می دهد وجود دارد، اما باید دانست که حوزه کاری لایف کوچینگ بسیار گسترده تر است و موارد بسیاری مثل مسائل شغلی، کوچینگ اجرایی و اثر بخشی حرفه ای را شامل می شود.

سلامتی چیست؟

قبل از توضیحات بیشتر در ارتباط با کوچینگ سلامت، بهتر است معنای واژه سلامتی را شرح دهیم. خوب است بدانیم که سلامتی تنها محدود به جسم نیست؛ بلکه یک حالت کلی و چند جانبه به معنای شادابی و بشاشیت درونی، هماهنگی و توازن، توانگری، تناسب و زیبایی است.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) سلامتی را اینگونه تعریف می کند:

« سلامتی، به حالتی اتلاق می شود که از نظر، جسمی، روحی، روانی، اجتماعی در رفاه و مطلوب باشد؛ سلامتی صرفا به معنای عدم بیماری و مریضی جسمی نیست.»

کوچینگ سلامت چیست؟

تاکنون چند بار توصیه های سلامتی مانند «خوردن یا نخوردن فلان ماده غذایی»، «ورزش کردن» و… از اطرافیان خود و پزشکان مختلف دریافت کرده اید؟ به چه تعداد از آن ها در طولانی مدت عمل کرده اید؟ لایف استایل (سبک زندگی) دلخواه شما چیست؟ آیا نتیجه دلخواه خود را گرفته اید؟ معمولا افراد در مدت کوتاهی این توصیه ها را اجرا می کنند، اما پس از مدتی ناخودآگاه آن ها را فراموش می کنند و به روال قبلی لایف استایل (سبک زندگی) خود بر می گردند.

این مساله همان جایی است که کوچ سلامت می تواند به شما کمک کند. در واقع، کوچینگ سلامت فرآیندی است که که در آن کوچ به افراد کمک می کند تا به اهداف خود در زمینه سلامتی برسند. این کار با تغییر عادت در لایف استایل (سبک زندگی)، جهت رسیدن به اهداف فرد انجام می شود. و اهداف ذیل را دنبال میکند: 

• ورزش کردن؛
• برنامه غذایی مطلوب؛
• مدیریت استرس؛
• کاهش وزن؛
• ترک دخانیات و مواد مخدر؛
• ترک نوشیدنی های الکلی؛
• سلامت قلب؛
• درمان دیابت؛
• کنترل کلسترول؛
• افزایش انرژی و شادابی؛
• تعادل خانواده و..

به طول کلی، کوچینگ سلامت (Health Coaching) یکی از زیرمجموعه های کوچینگ زندگی (لایف کوچینگ) است که به سلامت جسمی و روحی افراد کمک می کند.

لایف استایل چیست؟

شاید برای شما این سوال پیش بیاید که در عبارت فوق، لایف استایل چیست؟ لایف استایل (Life Style) اولین بار توسط آلفرد آدلر، روان شناسی اتریشی استفاده شد. این عبارت که به معنای سبک زندگی است، می‌تواند به علایق، نظرات، رفتارها و جهت‌گیری رفتاری یک فرد یا گروه اشاره کند. سبک زندگی هر شخص، تأثیر بسیار زیادی به مسائل دیگر از جمله عمر، کیفیت زندگی، سلامتی و… دارد. به عبارتی، یک لایف استایل صحیح سلامت جسمی، روحی، عاطفی و معنوی شما را تضمین کرده و کیفیت زندگی شما را به بهترین سطح ممکن می رساند.

کوچ سلامت کیست و چه کاری انجام می دهد؟

با توجه به تعاریف فوق، کوچ سلامت نه تنها بر رژیم غذایی و میزان تحرک افراد، بلکه بر سبک زندگی (لایف استایل) آن ها نیز تاثیرگذار است. بدین ترتیب، جلسه کوچینگ سلامت که زیرمجموعه لایف کوچینگ (کوچینگ زندگی) است، تغییر عادت های قبل و ایجاد حس مطلوب جسمی و ذهنی را به همراه دارد. در حقیقت کوچ سلامت با گوش دادن فعالانه به دغدغه های شما، تقویت دیدگاه های مثبت در رابطه با سلامتی و حذف موانع ذهنی و جسمی، به شما در کشف راه حل مناسب از میان هزاران دستورالعمل سلامتی، کمک می کند.

یکی از معتبرترین دانشکده های علوم تغذیه آمریکا (The Institute for Integrative Nutrition) کوچ سلامت را این گونه تعریف می‌کند:

«کوچ سلامت شخصی است معتبر و حامی در زمینه سلامتی که افراد را به سمت انتخاب‌های مثبت سلامتی ترغیب می‌کند. کوچ‌ سلامت مراجعان خود را آموزش می‌دهد و حمایت می‌کند تا به اهداف سلامتی خود از طریق تنظیم سبک‌زندگی (لایف استایل) و رفتار خود دست یابند.»

کوچ سلامت معمولاً به تغییر عادت و سبک زندگی در ۶ بخش رسیدگی می‌کند که بر سلامتی شما تأثیر می‌گذارند:

• سیگار و قلیان؛
• استرس؛
• تغذیه؛
• خواب؛
• فعالیت؛
• مدیریت زمان.

اصول کوچینگ سلامت کدامند؟

کوچینگ سلامت نیز مانند سایر گرایشات لایف کوچینگ، اصول خاصی دارد که هر کوچ سلامت از آن ها پیروی می کند. این اصول عبارتند از:

• کمک به کوچی برای تعیین اهداف سلامت محور و لایف استایل (سبک زندگی) مناسب؛
• ایجاد باور های مثبت و خودمدیریتی در افراد؛
• مشارکت فعال و حمایت از کوچی در فرآیند جلسات؛
• در نظر گرفتن منافع کوچی با توجه به شرایط و خصوصیات او به جای اعمال تفکرات خود؛
• برگزاری فرآیند جلسات کوچینگ سلامت با توجه به اهداف و ترجیحات کوچی به جای نظرات کوچ سلامت؛
• کمک به کوچی برای ارزیابی مستمر خود و حمایت از او برای حرکت به سمت هدف؛
• ایجاد خودآگاهی برای مراجعه کننده و کمک به درک موانع ذهنی؛
• القاء حس قدرت و عزت نفس به کوچی؛
• تشویق به به تغییر عادت ها، کسب مهارت های جدید و ایجاد لایف استایل مناسب در جهت اهداف مراجع.

فاکتورهای عملی کوچینگ سلامت چیست؟

یک کوچ سلامت با در نظر گرفتن چند مرحله، به مراجع خود کمک می‌کند تا بهترین برنامه و سبک زندگی را برای خود پیدا کنید. این مراحل به صورت زیر است:

۱- برقراری ارتباط موثر

مهم ترین قسمت از جلسه کوچینگ سلامت، جایی است که کوچ سلامت اعتمادسازی متقابل را با ایجاد یک ارتباط موثر شروع می کند. این ارتباط موثر با داشتن صداقت، ارتباط چشمی، حقیقت، دادن انرژی مثبت، مثبت گرایی، داشتن زبان حمایتگر، همدلی، ایجاد حس تفاهم و موارد متعدد دیگر در تمام جلسات کوچینگ سلامت رعایت می شود.

۲- مکالمه انگیزه بخش

در مرحله دوم، نوبت به مکالمات انگیزه بخش کوچ سلامت می رسد. این کار با هدف ایجاد دیدگاه های مثبت و افزایش اعتماد به نفس انجام می شود. در این مرحله، کوچی با موانع پیش روی خود آشنا می شود و به این باور می رسد که این مشکلات و موانع نمی توانند سد راه او شوند و با انرژی بیشتر می تواند بر ناامیدی غلبه کند.

۳- روشن نمودن چشم انداز جدید

این مرحله جایی است که مراجعه کننده با چشم انداز مورد انتظار خود و پتانسیلی که برای رسیدن به آن دارد، آشنا می شود. بدین صورت است که کوچی اعتماد به نفس و انگیزه لازم برای تغییر عادت های پیشین و ایجاد سبک زندگی (لایف استایل) مناسب خود را بدست می آورد.

۴- برنامه ریزی و تعیین هدف

و در آخرین مرحله، حال کوچی آمادگی لازم برای انتخاب مسیر رسیدن به هدف خود را دارد. او با کمک کوچ سلامت، برنامه اجرایی خود را تعیین و پیاده سازی می کند و با قدرت به ایجاد تغییر عادت های پیشین خود می پردازد.

۵- بازه زمانی، نحوه برگزاری و هزینه جلسه کوچینگ سلامت چگونه است؟

بازه زمانی و هزینه جلسات کوچینگ سلامت، بسیار متنوع اند. برخی از افراد برای مشکل مشخص و مجزایی مثل پذیرش و یا عدم پذیرش جایگاه شغلی تنها فقط برای یک جلسه به کوچ مراجعه می کنند؛ در حالی که برخی دیگر شاید ماه ها و یا سال های متوالی برای حل مشکلاتی چون تغییر لایف استایل (سبک زندگی)، تغییر عادت، مدیریت وزن، دیابت، افسردگی و انواع دیگری از مشکلات سلامتی در این جلسات شرکت کنند. هزینه دوره و جلسات کوچینگ سلامت نیز مانند سایر گرایشات کوچینگ، با توجه به مهارت و تجربه کوچ مشخص می شود.

به نظر می رسد که تاثیر کوچینگ به صورت آنلاین، از طریق تلفن و یا اینترنتی به اندازه کوچینگ حضوری و یا شخصی است. این امر برای مدیریت زمان هر دو فرد، کوچ و کوچی، بسیار مفید است. در هر صورت، کوچینگ سلامت را می توان شخصا، تلفنی و یا حتی با تماس ویدیویی انجام داد.

۶- چگونه می توان بهترین کوچ سلامت را انتخاب کرد؟

رزومه کاری کوچ ها در اغلب مواقع برای بررسی در دسترس هستند. با بررسی رزومه آن ها می توانید ببینید که آیا مهارت ها و یا تجربیات آن ها برای حل مشکل شما مفیدند یا خیر؟ هر یک از کوچ ها تجربه و گذشته متفاوتی دارند و یا شاید بهتر باشد کوچی را انتخاب کنید که از قبل در زمینه سلامتی و تندرستی تجربیات مشابهی داشته است. هر چند ممکن است برخی از برجسته ترین کوچ ها از زمینه های بسیار مختلف و متفاوتی به این شغل روی آورده باشند؛ اما بدیهی است که کوچ سلامت حرفه ای، باید با اصول لایف کوچینگ (کوچینگ زندگی) آشنا باشد.

چگونه کوچ سلامت شویم؟

شما می توانید با شرکت در دوره های آموزش کوچینگ معتبر، در زمینه لایف کوچینگ (کوچینگ زندگی)، اولین گام برای کوچ سلامت شدن را بردارید. در گام بعدی، با کسب تجربه در زمینه کوچینگ سلامت و کسب مهارت های تخصصی در این زمینه، می توانید یک کوچ سلامت حرفه ای شوید.

جمع بندی

امروزه با گسترش استفاده از تکنولوژی، لایف استایل (سبک زندگی) نامناسب، تاثیر منفی خود را بر سلامتی جامعه و افراد نشان داده است. از این رو، انواع بیماری ها نظیر دیابت، از بزرگ ترین مشکلات سلامتی جهان به شمار می رود. از طرفی، انسان ها در انبوهی از اطلاعات و راه های گوناگون برای انتخاب، در نهایت نتوانستند شیوه مناسب سبک زندگی خود را بیابند؛ تا آنجا که کوچینگ سلامت، پا به عرصه مهارت های زندگی نهاد. همانطور که در این مقاله گفتیم، کوچ سلامت به افراد کمک می کند تا به اهداف سلامتی خود از طریق تنظیم سبک‌زندگی و رفتار خود دست یابند.